დაზღვევის წარმოშობის ისტორია

დაზღვევის ელემენტებს ვხვდებით ჯერ კიდევ ჩვ. წ. აღრიცხვამდე ორი ათასი წლის წინ, ბაბილონის მეფის ხამურაბის კანონებში. დაზღვევის მსგავსი ხელშეკრულებები იდებოდა პალესტინასა და სირიაში. სავაჭრო ქარავნის წევრებს შორის არსებობდა შეთანხმება ერთობლივად აენაზღაურებინათ თითოეული მოქარავნისათვის ყაჩაღური თავდასხმის შედეგად მიყენებული ზარალი. ამ მიზნით ქარავნის წევრები სპეციალურ ფონდს კი არ ქმნიდნენ, არამედ მიყენებული ზარალის ანაზღაურება ხდებოდა ფაქტობრივად არსებული სახსრებიდან. ამდენად, უძველეს დროში სულ სხვა სახით, პრიმიტიული ფორმით არსებობდა დაზღვევა.

თუმცა, dazRvevam mxolod XIV saukuneSi SeiZina dazRvevis formis niSnebi. sadazRvevo kapitalis mflobeli valdebuli iyo gemis mflobelisaTvis, gemisa da tvirTis daRupvis SemTxvevaSi, gadaexada Tanxa, risTvisac igi gemis mflobelisagan iRebდa sadazRvevo premias. mocemuli saxis sazRvao dazRveva gavrcelebuli iyo italiis, genuis, mogvianebiT espaneTsa da niderlandebis did saporto qalqebSi.

მაგრამ მუუხედავად ამისა, sadazRvevo saqmis fuZemdebels samarTlianad warmoadgens inglisi. mravali aTeuli wlebis manZilze inglisi karnaxobda msoflios sadazRvevo saqmianobis wesebsa da pirobebs, calkeuli maCveneblebis mixvedviT, mas dResac ar hyavs badali msoflioSi.

XVII saukuneSi, rodesac albaTobis Teoriis mamebi erTmaneTs TiToeul formulaze ekamaTebodnen, am TeoriiT erTi metad praqtikuli kaci dainteresda. misi saxeli SemdgomSi daerqva mowinave sadazRvevo, satransporto, saaviacio, sazRvao gadazidvebis, turistuli, sabanko, samrewvelo, sabiTumo da sacalo vaWrobis kompaniebs.  es kaci, romelmac msoflioSi ekonomikuri azris ganviTarebas axali mimarTuleba misca, eduard loidi iyo.

XVII saukunis londonis cxovrebaSi loidma didi cvlileba Seitana. man gaxsna yavis saxli, romelzedac did imeds amyarebda. marTlac yavis saxlis gaxsnam xeli Seuwyo bevr winsvlas inglisSi, razedac ingliseli mecnierebi werdnen TavianT naSromebSi: ’’yava da revolucia’’, ’’yava da politekonomia’’, ’’inglisis didi samrewvelo revolucia da yava’’.

mravali britaneli mkvlevaris  azriT, yavis gamoCenaმ TiTqmis Secvala maTi azrovnebis procesi inglissa da evropaSi. maTive azriT, viskiT, jiniT, romiTa da sxva magari sasmelebiT galeSili ingliseli ver SeZlebda samrewvelo revoluciis, manufaqturuli industriisa da mowinave politekonomiis Seqmnas.

londonuri yavis saxlebSi sifxizlesa da azrovnebas mowyurebuli sazogadoeba ikribeboda. yavis zegavleniT kidev ufro gamofxizlebuli britanelebi xandaxan iqve iwyebdnen ekonomikuri, filosofiuri, samxedro Tu sazRvao traqtatebis weras. yavis smis procesi xSirad politikis, literaturis disputad gardaiqmneboda, sadac xSirad gaismoda axali ideebi, mowodeba srulyofisa da demokratiisaken.

yavis saxlebi didi britaneTis samefo xelisuflebam Tavidanve aiTvalwuna da erTxans daxura kidec. magram quCaSi gamovardnilma yavas mowyurebulma ingliselebma es monapovari swrafad daibrunes da yavis smis dros maTi ’’fxizeli saqmiani kamaTi’’ britanelTa axali gamarjvebis sawindari gaxda.

aRniSnulidan gamomdinare Cans, Tu ramdenad gamWriaxi kaci iyo eduard loidi, roca igi yavis saxls aarsebda. miuxedavad imisa, rom mas didi warmateba xvda wilad yavis saxlis gaxsnasTan dakavSirebiT, is mainc ar dasjerda miRweuls.

im xanad  londonSi mravali mogzauri, vaWari, gemTmflobeli Tu mekobre daexeteboda da bevri maTgani loidis yavaxanis xSiri stumari iyo.

loidi da misi gundi yuradRebiT usmendnen am adamianebis moTxrobil saTavgadasavlo istoriebs da am ambebiT tkbebobdnen. TviTon loidi xSirad raRacas iwerda TavisTvis da mudmivad Cafiqrebuli Canda.

loidis brZanebiT yavaxanis mimtani qalebic yuradRebiT usmendnen zRvaosan stumrebs. maT Sekrebili informacia mepatronesTan mihqondaT. loidi gaocebuli iyo im aRmoCeniT, rac man gaakeTa. sxvebis albaTobis Teoria loidis xelSi biznesad iqca. yavis saxlis mepatrone mixvda, rom albaTobis Teoriaze dafuZnebul sadazRvevo bizness didi SesaZleblobebi gaaCnda, magram erTi pirobiT. es piroba iyo dawvrilebiTi informaciis qona gemis konstruqciis, misi faqtiuri mdgomareobis, kapitnisa da mezRvaurTa ganswavlulobis Sesaxeb. swored didma informaciam, yavis smisas moyolilma ambebma miiyvana loidi axal wamowyეbasTan. gamWriaxma kacma ideebi saqmed aqcia da sarisko gzaze damdgar gemTmSeneblebs, vaWrebsa sxva zRvaosnebs maTi sanukvari sakuTrebis dazRveva SesTavaza.

1696 wels eduard loidma daarsagazeTi ’’Loyd’s News’’.am gazeTSi mocemuli iyo sadazRvevo tarifebi, informacia gemebisa da maTi adgilmdebareobebis Sesaxeb. ra Tqma unda, mewarmeobaze gadasulma ingliselma es gazeTi daitaca da saqmec daiwyo.

inglisis mTavrobam sul male xsenebuli gazeTi bundovani mizezebis gamo akrZala, magram loidma meore gazeTi gamouSva, romelsac ’’loyd’s list’’ uwoda. am gazeTSi mocemuli iyo informacia msoflio portebSi gemebis Semosvlisa da gაsvlis, gეmebis sadazRvevo tarifebisa zRvaze momxdari ubedurebebis Sesaxeb.

am gazeTis irgvliv loidma msoflioSi yvelaze mniSvnelovani da dRergrZeli sadazRvevo kompania ’’New loyd’’-i daarsa, romlis sadazRvevo tarifebiT msoflio sazRvao vaWroba daainteresდა.